(Πραγματοποιήθηκε) Περιπατητική εκδρομή στον Άγιο Θωμά Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2019

Περιπατητική εκδρομή  Κυριακή 13  Οκτωβρίου 2019

Ανάμεσα στους θρύλους και στην ιστορία, Ο δρόμος του κρασιού και οι χθόνιες θεότητες στην Κρήτη

Μισή μόλις ώρα από το Ηράκλειο μέσα σε μια καταπράσινη και εύφορη κοιλάδα ξεκινά η περιπατητική μας εκδρομή. Ο Άγιος Θωμάς είναι ένα ιδιαίτερο χωριό του νομού Ηρακλείου, στο Δήμο Γόρτυνας. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 530μ. σε ωραία θέση με πανοραμική θέα προς την ευρύτερη περιοχή και σε φυσικό περιβάλλον απαράμιλλης ομορφιάς (Με καθαρό καιρό φαίνεται το νησί της Ντίας !).

Η γεωλογική σύσταση του τόπου με τους απόκρημνους ψηλούς βράχους συνθέτει μια ιδιότυπη εικόνα. Βρίσκεται στο γεωγραφικό κέντρο της Κρήτης .

Είμαστε σε μια περιοχή όπου από αρχαιοτάτων χρόνων καλλιεργείται το αμπέλι, οι ελιές, τα οπωροφόρα δέντρα, τα περιβόλια ..Ξεκινάμε τον περίπατο από το χωμάτινο μονοπάτι ένα χιλιόμετρο πριν το χωριό , διασχίζοντας ένα από τα μονοπάτια,«δρόμους του κρασιού», όπου η περιοχή είναι διάσπαρτη από βυζαντινά εκκλησάκια του 12^ου αιώνα, τα περισσότερα χτισμένα πάνω στα αρχαία ιερά πάμπολα σε αυτή την περιοχή, επίσης συναντούμε αρκετά μινωικά λαξευτά πατητήρια. Έχουν καταγραφεί μέχρι τώρα 161 περίπου λαξευτά μινωικά πατητήρια στην περιοχή που μαρτυρούν την αδιάλειπτη καλλιέργεια του αμπελιού ήδη από τη μινωική εποχή σημάδι λατρείας του Θεού Διονύσου.

Ξεκινάμε τη βόλτα μας λοιπόν και φτάνουμε στο βυζαντινό εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων, ξαποσταίνουμε κάτω από τη σκιά του τεράστιου αιωνόβιου κυπαρισσιού και θαυμάζουμε παραπέρα το θαυμάσια διατηρημένο ως σήμερα λαξευτό πατητήρι, το οποίο μπορείτε να το θαυμάσετε στην κινηματογραφική ταινία «ΞΑ ΜΟΥ», όπου ο πρωταγωνιστής χορεύει πάνω σε αυτό κυριευμένος από μια πρωτόγνωρη διονυσιακή έκσταση):

Συνεχίζουμε την πεζοπορία στο χωμάτινο μονοπάτι , μέσα από τις σημερινές αγροτικές καλλιέργειες, βλέπουμε μερικά ακόμα πατητήρια, και μετά από περπάτημα 30-45λ (1,5χλμ) , φτάνουμε στην ιστορική εκκλησία (παλαιότερα μοναστήρι) Παναγία Καρδιώτισσα εκκλησία του 9^ου αιώνα, χτισμένη σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, με τεράστια αιωνόβια δέντρα, ένα χείμαρρο με μικρούς καταρράκτες, όπου τριγυρίζουν πολύχρωμα παγώνια. Δίπλα από την Παναγία την Καρδιώτισσα υπάρχει ένα παλιό πέτρινο γεφύρι και ένας νερόμυλος. Κάνουμε μια στάση εκεί, απολαμβάνοντας ένα σνακ η καφεδάκι (που θα έχουμε από πριν μαζί μας), και είτε συνεχίζουμε με τα πόδια(30λ-300μ) για το διπλανό χωριό του Αγίου Θωμά, είτε με το πούλμαν(3λ).

Μόλις 3’ έξω από το χωριό στα ανατολικά βρίσκεται ο λαξευτός ναός του Αγίου Ιωάσαφ του Ινδού. Πρόκειται για ένα λαξευμένο βράχο με ύψος 3,5μ. Ανήκει στη σπάνια κατηγορία των μονολιθικών ναών και το περίεργο είναι πως έχει αφιερωθεί σε ένα άγνωστο άγιο της Ινδίας. Σύμφωνα με την παράδοση ο Ιωάσαφ ήταν γιος του βασιλιά των Ινδιών. Η λατρεία του ήρθε στο χωριό είτε από Κωνσταντινοπολίτες πρόσφυγες, είτε επειδή ο Άγιος Θωμάς κήρυξε στην Ινδία και έτσι δικαιολογείται η παράλληλη λατρεία και του Αγίου Ιωάσαφ. Βέβαια τόσο το μνημείο όσο και η λατρεία του αγίου θάφτηκαν στο χώμα για πολλά χρόνια και μόνο έπειτα από πληροφορίες που βρέθηκαν στο Άγιο όρος αποκαταστάθηκε και γιορτάζει στις 26 Αυγούστου. Παρακάτω μόλις 2’ βλέπουμε το σπηλαιώδη ναός της Κεράς Σπηλιώτισσας, όπου κατά την παράδοση υπήρχε θέατρο και αρχαίος βωμός, ενώ έξω από τη σπηλιά, χαραγμένη στο βράχο, υπάρχει μια αρχαία αφιερωματική επιγραφή στη θεά Δήμητρα και στην κόρη της Περσεφόνη που χρονολογείται τον 1ο αι.μ.Χ. Η επιγραφή αυτή δηλώνει ότι κάποτε το μέρος αποτελούσε χώρο λατρείας θεοτήτων του Κάτω Κόσμου (Χθόνιες Θεότητες).

Εντός του οικισμού, βρίσκονται οι μονολιθικοί ρωμαϊκοί τάφοι, που διασώζονται σε εξαιρετική κατάσταση. Στο σημείο οδηγεί το μονοπάτι που ξεκινά από την πλατεία του χωριού. Λίγα λεπτά πεζοπορίας αρκούν για να περιπλανηθεί κανείς και να θαυμάσει τους ψηλούς βράχους με τους έξι λαξευτούς τάφους.

Επισκεπτόμαστε μερικά από τα βυζαντινά εκκλησάκια μέσα στο χωριό, και την βυζαντινή εκκλησία του πολιούχου Αγίου Θωμά (3κλιτη βασιλική με τρούλο) του 8^ου  αιώνα, χτισμένη και αυτή πάνω σε αρχαίο ελληνικό ναό , φαίνονται άλλωστε υπολείμματα κιόνων τριγύρω του. Μέσα στο χωριό , βρίσκεται ένα μικρό ύψωμα , παλαιότερα ακρόπολη της πόλης αυτής (συμφωνα με τον Πτολεμαίο, πιθανολογείται ότι ήταν η αρχαία πόλη Πάννονα).

Ανηφορίζουμε προς τα εκεί λοιπόν και θαυμάζουμε τον Καβαλάρη , ένα τεράστιο βράχο, όπου αιώνες τώρα στηρίζεται πάνω σε δύο άλλους μικρότερους, εκεί απολαμβάνουμε μια καταπληκτική θέα!!! Τριγύρω του υπάρχουν ακόμη σημάδια ότι ήταν σημείο λατρείας θεοτήτων και τελετών. Στη συνέχεια υπάρχει η δυνατότητα ξεκούρασης στο καφενείο του χωριού, η να απολαύσουμε παραδοσιακά μεζεδάκια στο παραδοσιακό μεζεδοπωλείο του χωριού «ΤΟ ΒΑΤΑΝΙ» (έξοδα ατομικά).

Η περιπατητική αυτή εκδρομή (1,5 χλμ με ΒΔ 1, μπορεί να πραγματοποιηθεί και άλλες ημερομηνίες αν υπάρχει ζήτηση για μικρά γκρουπάκια (ή σχολικά γκρουπ) , κατόπιν συνεννόησης με το γραφείο μας.